Duurzame zelfzorg

We hollen, rennen en vliegen wat af. Ons drukke leven is overweldigend. Onze overvolle agenda vertelt wie we zijn. Onze balans is ver te zoeken. Moeten of mogen? Leven met stress of leven met genade? Wat is zelfzorg?

Zelfzorg is een term uit de verpleegkunde. Het spreekt over de mate waarin een patiënt of cliënt voor zichzelf kan zorgen. Het wordt ook wel omschreven als: “Alle zorg die een persoon besteedt aan het opheffen van de eigen noden en voldoen aan de eigen behoeften.” Het is alle zorg die je voor jezelf regelt, zelf gebruikt of zelf toepast. Onder zelfzorg vallen ook medicijnen die bij de drogisterij te koop zijn.

Voor jezelf zorgen, hoe doe je dat?
In de letterlijke betekenis betekent het eenvoudig: voor jezelf zorgen. Maar hoe doe je dat op een verantwoorde en verantwoordelijke wijze in de hectische tijden van nu? Met een volle agenda, een druk privéleven en een veelzijdig sociaal leven is dit niet eenvoudig. De dagen rijgen zich aaneen en de maanden vliegen voorbij. Een jaar is niets. Op nieuwjaarsdag kijk je naar een volledig jaar wat voor je ligt en op oudjaarsdag kijk je terug en zeg je: “Waar is de tijd gebleven?” De vraag of de tijd mij heeft of dat ik de tijd heb, is geen vraag meer. Het feit dat veelal de tijd ons in beslag neemt, is geen nieuw verschijnsel.

Elke dag zorg je al voor jezelf
En toch: jij zorgt nu al voor jezelf. Elke dag! Op de voor jou passende manier. Je stelt opnieuw bij wanneer de situatie verandert. Om deze manier goed te bekijken, nemen we de verschillende levensgebieden onder de loep. We doen dit met een holistische blik. De mens is complex omdat we door God geschapen zijn. Hoe kunnen wij onszelf ooit volledig begrijpen en alle delen van onszelf kennen? Maar we weten dat alles is verweven met elkaar. De gezondheid op het één levensgebied heeft gevolgen voor een ander levensgebied.

1. Fysieke zelfzorg (beweging, buitenlucht, nachtrust, voeding).
2. Psychologische zelfzorg (digitale detox, nieuwe vaardigheden leren, lezen, mediteren, schrijven).
3. Emotionele zelfzorg (stilstaan bij gevoelens, herkennen en begrijpen van gevoelens van jezelf, het duiden van gevoelens van anderen, bewust zijn van eigen grenzen, grenzen aangeven, dankbaarheid beoefenen, zelfwaardering).
4. Sociale zelfzorg (beloften alleen geven wanneer je ze na kunt komen, contacten met anderen waar je van geniet, hulpvragen wanneer dit nodig is, activiteiten ondernemen met familie en vrienden, behoren tot groepen buiten je werk om).
5. Professionele zelfzorg (je doel leven, onderhandelen over je behoeften, je rollen en verantwoordelijkheden kennen, zorg voor een gezond lichaam door middel van volwaardige voeding, werken aan professionele ontwikkeling om te komen tot je levensdoel eventueel door middel van coaching).
6. Zelfzorg voor het milieu (schone kleding, opgeruimd huis en werkplek, minder-is-meerprincipe inzetten voor privé en werk, recyclen, minimaliseren van technologietijd, behoud van schone en veilige leefomgeving).
7. Geestelijke zelfzorg (wandelen in de natuur, op retraite gaan, een reflectiedagboek, mediteren met God).
8. Financiële zelfzorg (inkomsten en uitgaven op elkaar afstemmen, een bewuste relatie hebben met geld, sparen, op tijd bijsturen bij grote uitgaven).

Waarom zelfzorg?
Laat je vaker steken vallen? Zit je hoofd vol? Ben je kort aan de kar? Geniet je minder van de mooie dingen? Verlang je naar stilte en rust? In zulke tijden is voor jezelf zorgen ronduit moeilijk. Waar begin je? HIER: weet dat jij het waard bent om voldoende aandacht aan… (vul je naam in) te geven.

You can’t pour from an empty cup. Hoe kun je voor een ander zorgen wanneer je aan jezelf voorbijgaat? Ik ben zo dankbaar dat God ons de juiste keuzes leert maken vanuit Zijn liefdegebod: God liefhebben voor en boven alles en allen én je naaste is gelijk aan jezelf. God, ik en dan mijn naasten. Eerst zij die het dichtst bij mij staan, daarna de kring breder trekken naar familie en vrienden.

Wil je graag door iedereen worden gewaardeerd? Wil je laten zien wie je bent door alle prestaties die je levert? Ben je iemand wanneer je die prestatie hebt geleverd of wanneer je gewaardeerd of gezien wordt? Hangt je reputatie af van wat je laat zien? Dat is een wedloop op-de-tenen-lopen én boven-je-macht-presteren. Mag je zijn wie je bent? Wie je bent in Christus? Dat is duurzame zelfzorg ten top!

Dit is de eerste blog in een tweeluik over zelfzorg.